A HOUSE TO LIVE
A PLACE TO LEARN

W seminarium, które odbyło się w dniach 28.08.- 06.09.2023r., wzięło udział dwudziestu wolontariuszy kampanii #StolenMemory reprezentujących Liceum Ogólnokształcące im. ks. Stanisława Konarskiego w Oświęcimiu i Berufliche Schule des Kreises Stormarn w Bad Oldesloe. Kampania prowadzona jest od 2016 roku przez Arolsen Archives a zadaniem wolontariuszy jest odnajdywanie rodzin więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych i zwracanie im przechowywanych w Arolsen Archives tzw. efektów, przedmiotów osobistych odebranych podczas aresztowania. Spotkanie w Bad Arolsen i Oświęcimiu było dla wolontariuszy okazją, aby podzielić się doświadczeniami z badań i dokumentacji swoich projektów oraz połączyć siły do dalszych wspólnych poszukiwań - w zasobach Arolsen Archives znajduje się jeszcze 2.500 przedmiotów, które mają zostać przekazane rodzinom.

Pracownicy Arolsen Archives umożliwili wolontariuszom wgląd w zbiory dokumentów z okresu drugiej wojny światowej i korespondencji powojennej - 30 milionów dokumentów dotyczących 17,5 milionów osób, ofiar niemieckich nazistowskich prześladowań. Kwerendy w cyfrowym archiwum pomogły im zgromadzić informacje na temat poszukiwanych przez nich rodzin jak i losów własnych krewnych. Polscy i niemieccy wolontariusze odkrywali także historię i kulturę kraju związkowego Hesji, zwiedzili miasto Bad Arolsen i region Waldeck. Rozpoczęte w Bad Arolsen dyskusje o strategiach poszukiwań rodzin oraz roli przedmiotów osobistych i opowieści rodzinnych w przekazywaniu historii były kontynuowane podczas drugiej części seminarium w MDSM w Oświęcimiu. Seminarzyści poznali historię miasta Oświęcimia, wzięli udział w warsztatach w Muzeum Pamięci Mieszkańców Ziemi Oświęcimskiej, gdzie dowiedzieli się o uwarunkowaniach i formach niesienia pomocy więźniom Auschwitz przez mieszkańców miasta i okolic. Zwiedzając Miejsce Pamięci Auschwitz-Birkenau uczcili ofiary obozu. Spotkania i rozmowy z archiwistami Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau uzupełniły ich wiedzę i umiejętności do dalszej pracy projektowej w ramach kampanii #StolenMemory. Na koniec wspólnego spotkania i pracy, pod kierunkiem artysty Łukasza Majerowskiego, wzięli udział w warsztatach tworzenia murali. Opracowali szkice do muralu, który powstanie w mieście Oświęcimiu i będzie dedykowany „ludziom dobrej woli” - mieszkańcom ziemi oświęcimskiej niosącym pomoc więźniom obozu Auschwitz. Mural powstanie w ramach projektu „Pamiętajmy o ruchu oporu 1933-45” we współpracy z Gedenkstätte Deutscher Widerstand/Centrum Pamięci Niemieckiego Ruchu Oporu.

Koordynacja i prowadzenie seminarium: Elżbieta Pasternak (MDSM Oświęcim), Elisabeth Schwabauer (Arolsen Archives), Claudia Schecker (Berufliche Schule des Kreises Stormarn in Bad Oldesloe/Niemcy)

Seminarium finansowane ze środków Deutsch-Polnisches Jugendwerk - Polsko-Niemiecka Współpraca Młodzieży (PNWM) w ramach programu „Zachować pamięć”.

Refleksje uczestników

Największym zaskoczeniem dla mnie była intensywność programu - każdy dzień wypełniony był różnorakimi aktywnościami, każdy mógł znaleźć coś, co specjalnie zajęło jego uwagę. Dla mnie najbardziej interesującą częścią seminarium była praca przy archiwalnych komputerach - udało mi się wówczas odszukać istotne dla mojej rodziny dokumenty, które pozwoliły odpowiedzieć na zadawane od pokoleń pytania. Szczerze wzruszyła mnie postawa pracującej z nami kadry, której członkowie zawsze gotowi byli podać pomocną dłoń, a w pochmurny dzień służyli promiennym uśmiechem. Moje serce poruszyło również zaangażowanie, z jakim młodzież, zarówno polska i niemiecka słuchała opowieści o historii Oświęcimia i niemieckiego nazistowskiego obozu Auschwitz. Ciekawość i dociekliwość przez nich prezentowana daje nadzieję na przyszłość i udowadnia, że edukacja na temat Holokaustu nie jest bezowocna.

Zofia Przeworska, Przeciszów

To seminarium było jednym z najbardziej kształcących i edukujących programów, w jakich kiedykolwiek brałem udział. Poznałem wiele osób, narodowości polskiej i niemieckiej, mających duże doświadczenie i gotowych podzielić się swoją wiedzą bądź opiniami. Co najważniejsze, dowiedziałem się jeszcze więcej o losach ofiar niemieckich nazistów oraz odwiedziłem instytucje, które do dziś służą temu, by zachować pamięć o zbrodniach i osobach skrzywdzonych przez ten reżim.

Jakub Sroczyński, Łowiczki

Seminarium było dla mnie niesamowitym przeżyciem, obfitym w nowe doświadczenia i znajomości. Najbardziej zainteresowały mnie kwerendy w archiwum, świetnie było zobaczyć, jak to wygląda w praktyce. Zaskoczyły mnie fakty dotyczące rodziny von Waldeck, rezydującej do dziś w zamku w Bad Arolsen, nie znałam wcześniej tej historii, oprowadzanie po mieście Bad Arolsen poszerzyło moją wiedzę. Wzruszyły mnie warsztaty z panią Elisabeth Schwabauer z Arolsen Archives, przygotowujące nas do wizyty w Miejscu Pamięci Auschwitz-Birkenau. Zapamiętam to seminarium jako osiem cudownych dni, pełnych wiedzy, doświadczeń i wzajemnej owocnej pracy.

Sabina Kwiatkowska, Oświęcim