MŁODZIEŻ W POSZUKIWANIU ŚLADÓW
W dniach od 13 do 18 marca 2024 r. w MDSM w Oświęcimiu odbyło się polsko-niemiecko-ukraińskie seminarium dla przyszłych wolontariuszy kampanii #StolenMemory Arolsen Archives. Celem kampanii jest odnalezienie rodzin ofiar niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych i zwrócenie im zachowanych w archiwum depozytów po ich bliskich. W projekcie uczestniczyła młodzież reprezentująca trzy szkoły: Spezialisierte Schule für Deutsch Nr. 53 w Kijowie/Ukraina, Christian-Rauch-Schule w Bad Arolsen/Niemcy orazI Liceum Ogólnokształcące im. H. Sienkiewicza w Łańcucie/Polska. W związku z rosyjską agresją na Ukrainę, Arolsen Archives i MDSM Oświęcim są szczególnie zaangażowane w zacieśnienie współpracy z ukraińskimi partnerami i utrzymanie jej na dłuższy czas. Szczególny nacisk kładziony jest na współpracę ze szkołami i nauczycielami z Ukrainy. Polsko-ukraińska mobilna wystawa #StolenMemory podróżuje po Polsce w specjalnie przygotowanym kontenerze.
Podczas programu w MDSM uczestnicy poznali historię KL Auschwitz i miasta Oświęcimia oraz losy Ocalałych z Auschwitz: Tadeusza Szymańskiego (numer obozowy 20034) - współtwórcy MDSM w Oświęcimiu i orędownika pojednania polsko-niemieckiego oraz Anastasii Gulej (numer obozowy 61369), która do dziś mieszka w stolicy Ukrainy i od wielu lat prowadzi małe biuro ukraińskiego stowarzyszenia byłych więźniów narodowosocjalistycznych obozów koncentracyjnych, pomagając ostatnim świadkom historii. Seminarzyści dyskutowali o kwestii, jaką rolę w przekazywaniu historii odgrywają dziś przedmioty osobiste i opowieści rodzinne. Szczególną uwagę poświęciliśmy relacjom młodych ludzi z Kijowa, którzy podzielili się z nami doświadczeniami z codziennego życia w obliczu wojny z Rosją. Przy wsparciu ekspertów z Arolsen Archives oraz doświadczonych wolontariuszy grupy rozpoczęły poszukiwania rodzin trzech wybranych bohaterów kampanii #StolenMemory, po których do dziś zachowały się depozyty, tzw. efekty:
- Zofia Mościcka - z domu Górecka, urodzona 25.11.1908 r. w miejscowości Płocochowo w gminie Pułtusk, więźniarka obozów koncentracyjnych Ravensbrück (numer obozowy 38226) i Neuengamme (numer obozowy 4470). Pod koniec działań wojennych została uratowana z obozu, dzięki zaangażowaniu szwedzkiego dyplomaty Folke Bernadotte. Następnie została przewieziona do Szwecji, skąd wyjechała do Polski 23.10.1945 r. Do zwrotu czekają obrączka i pierścionek.
https://digitalcollections.its-arolsen.org/01020903/name/thumbview/193248/223500
- Pawlo Jakuba - przymusowy robotnik, urodzony 6 października 1905 r. lub 1915 r. w miejscowości Młyny w powiecie Hadziacz (dzisiejsza Ukraina).W listopadzie 1944 r. został pod groźbą kary zmuszony przez narodowych socjalistów do pracy w organizacji rolników powiatu Kolberg/Belgard (pol. powiat białogardzki) jako „Ostarbeiter”. Jego dalsze losy są nieznane. Oprócz maszynki do golenia i zdjęć, w Arolsen Archives zachowały się również pamiętniki Jakuby z 1943 roku. Zanotował 25 grudnia 1941 r. jako dzień urodzin swojego syna Wasji. Odnotowano również imię „Marija Jakuba”.
https://collections.arolsen-archives.org/de/search/person/108007337?s=Pawlo%20Jakuba&t=0&p=0
- Leon Laufer - urodzony 4 czerwca 1900 r. w Magdeburgu, niemiecki przedsiębiorca, aresztowany 6 września 1944 r. przez Gestapo za to, że jako Żyd schronił się w publicznym schronie przeciwlotniczym, zajmując w ten sposób miejsce „aryjczyka”. Tego samego dnia został przeniesiony do obozu wychowawczego w Farge a następnie 22 grudnia 1944 r. do obozu koncentracyjnego Neuengamme, gdzie ślad po nim zaginął. Do zwrotu czekają obrączka i zegarek.
https://digitalcollections.its-arolsen.org/01020903/name/view/192998
Wspólne spotkanie i pracę seminaryjną zakończyła wycieczka do Krakowa. Grupa seminaryjna odwiedziła Muzeum GALICJA i wzięła udział w oprowadzaniu po żydowskiej dzielnicy Kazimierz. Trzymamy kciuki za poszukiwania rodzin i mamy nadzieję na kolejne spotkania podczas ceremonii przekazania dokumentów oraz depozytów z Arolsen Archives!
Organizatorzy:
MDSM Oświęcim/Polska, Arolsen Archives/Niemcy
Koordynacja:
Elżbieta Pasternak, pasternak@mdsm.pl
Anna Meier-Osiński, anna.meier-osinski@arolsen-archives.org
Elisabeth Schwabauer, Elisabeth.Schwabauer@arolsen-archives.org
Projekt finansowany ze środków Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży (PNWM) i Ministerstwo Spraw Zagranicznych Niemiec w ramach programu TRIYOU.
#StolenMemory #CivilSocietyCooperation #triyou
