Alternatywna scena MDSM

7 grudnia upłynęło 30 lat od powstania Domu Spotkań, polsko-niemieckiego projektu, który jest urzeczywistnieniem wizji osób, które miały wyobraźnię, odwagę i determinację. Wspólne przedsięwzięcie Akcji Znaków Pokuty/Służby dla Pokoju z Berlina i Miasta Oświęcim pozwoliło w Oświęcimiu, mieście tak bardzo naznaczonym przez historię, stworzyć miejsce spotkań, dialogu, przełamywania stereotypów i uprzedzeń z przeszłości. Dom, który stał się dla wielu byłych więźniów KL Auschwitz – świadków historii drugim Domem, otworzył nowe możliwości dla polsko-niemieckiego procesu pojednania.

10 grudnia wieczorem, w Międzynarodowym Domu Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu, odbyła się uroczystość 30-lecia Domu Spotkań. Wydarzenie było ukoronowaniem wielu projektów i przedsięwzięć artystycznych, realizowanych w ciągu całego roku pod hasłem „Dom według wartości – Nasze Drogowskazy”. Ponad 350 osób, więcej niż oczekiwali organizatorzy, przybyło do niecodziennie oświetlonego Domu. Goście zostali obdarowani kalendarzem jubileuszowym MDSM, grą „Memory – odkryj wartości” oraz kopertą – „listem do Gości” zawierającym program oraz informację o towarzyszących jubileuszowi wystawach. Gości zaskoczyła niecodzienna sceneria sali Forum. Na ścianach zostały wyeksponowane wyniki polsko-niemieckich warsztatów fotograficznych „Twarze Miasta – Oblicza Pamięci” oraz polsko-niemiecko-ukraińskiego seminarium „Uczymy się z historii: mowa nienawiści”. Centralną uwagę skupiała jednak huśtająca się kobieta, której związek z przesłaniem wieczoru został odkryty przez publiczność po zapoznaniu się z marcową kartą kalendarza, przypisaną wartości „przełamywanie barier”. Ta nietypowa formuła – performance, pozwoliła organizatorom na przetestowanie gotowości gości do praktycznej umiejętności przezwyciężania samoograniczających konwencji. Zabieg powiódł się, bo z ofert skorzystali m.in. dyplomaci, posłowie, dyrektorzy ważnych i zacnych instytucji.

Uroczystość rozpoczęła ceremonia wręczenia złotych i srebrnych medali za długoletnią służbę, które zostały przyznane przez prezydenta Andrzeja Dudę dla: Jerzego Grzybowskiego, Ewy Guziak, Doroty Kikli, Zofii Neczek, Piotra Rusinka, Elżbiety Pasternak oraz Jolanty Staroń. Odznaczenia zostały wręczone przez wicewojewodę małopolskiego Piotra Ćwika i stały się źródłem satysfakcji i wzruszeń wyróżnionych oraz powodem do dumy całego teamu MDSM.

Wprowadzenia do uroczystości dokonali pełniący rolę gospodarzy i moderatorów Christoph Heubner – przewodniczący Zarządu Fundacji oraz Leszek Szuster – dyrektor MDSM. Zgodnie z tradycją panującą w Domu, z największą atencją zostali przywitani byli więźniowie KL Auschwitz: Anna Szałaśna oraz prof. Wacław Długoborski.

W oficjalnej części jako pierwsi głos zabrali Fundatorzy: z ramienia Miasta – prezydent Janusz Chwierut, wręczając Leszkowi Szusterowi statuetkę Ambasadora Miasta Oświęcim, ze strony Akcji Znaku Pokuty/Służby dla Pokoju przemawiał dr Stephan Reimers, reprezentujący AZP. Obaj mówcy przywołali istotną rolę, jaką odegrał Dom Spotkań w normalizacji polsko-niemieckich relacji. W imieniu Państwowego Muzeum Auschwitz-Birkenau, zastępca dyrektora, Andrzej Kacorzyk podkreślił wyjątkowość działań MDSMu, dziękując jego pracownikom za aktywność w obszarze ochrony pamięci, przekazu historii oraz troski o byłych więźniów. W imieniu Federalnego Ministerstwa ds. Rodziny, Seniorów, Kobiet i Młodzieży głos zabrał sekretarz stanu dr Ralf Kleindiek, podkreślając wyjątkowość działań Domu na polu przełamywania stereotypów i uprzedzeń z przeszłości oraz kształtowania współczesnych postaw młodych Polaków i Niemców na bazie doświadczeń z historii. W imieniu Volkswagen AG głos zabrała Ines Doberanzke, przywołując wieloletnie, bliskie związki Koncernu VW z Domem Spotkań w zakresie realizowanych od ponad 20 lat projektów dla uczniów, majstrów i managerów. Dziękując za te słowa Leszek Szuster wyraził wdzięczność za wieloletnie wsparcie materialne, które otrzymuje Dom oraz za przekazany dzień wcześniej samochód – Volkswagen Transporter, przeznaczony na potrzeby realizowanych w Domu projektów.

Następnym punktem uroczystości było symboliczne otwarcie dwóch wystaw: „Od idei do realizacji” oraz „VENI, VIDI, AGNOVI”, specjalnie przygotowanych na grudniową uroczystość, których otwarcia dokonali: Wolfgang Brinkel, Viktoria Graenert, Zbigniew Jekiełek, Christoph Heubner, Andreas Kilian, Andrea Genest oraz Paula Martini. Wystawy przygotowane zostały przez pracowników Domu Spotkań, a oprawę graficzną i skład przygotowała Barbara Daczyńska.

Główną częścią uroczystości był koncert „Dom według wartości – Nasze Drogowskazy”, zorganizowany w ramach XI odsłony projektu "Alternatywna Scena MDSM", podczas którego wybitni muzycy, pod kierownictwem artystycznym Jacka Hołubowskiego, od lat współpracujący z Domem, zaprezentowali muzyczną ilustrację 12 wartości: wolność, nadzieja, przełamywanie barier, sprawiedliwość, równość, odpowiedzialność, tolerancja, porozumienie, dialog, spotkanie, szacunek, solidarność, stanowiących drogowskazy dla prac Domu Spotkań.

12 utworów zsynchronizowano z pięknymi animacjami autorstwa Krystyny Oniszczuk-Dylik oraz wideoklipami ilustrującymi historyczne i aktualne dokonania Domu w obszarze edukacji, kultury i działań obywatelskich, które zrealizowała Iwona Trybuś. Prezentacjom towarzyszyły wypowiedzi zaprzyjaźnionych z Domem autorytetów: Dariusza Maciborka, Esther Bejerano, Jurka Owsiaka, Romana Kenta, prof. Andrzeja Zolla, prof. Klausa Staecka, Romani Rose, dr Anny Marii Potockiej, ks. dr Manfreda Deselaersa, Zofii Posmysz, Andrzeja Seweryna, Mariana Turskiego oraz młodych ludzi na temat prezentowanych wartości. Całość przedstawiona na dwóch ekranach – telebimach z równoczesnym przekazem na żywo do Internetu stanowiła spektakl , który zmuszał do refleksji i równocześnie wzruszał.

Kulminacją wieczoru była ceremonia „Przesłanie pamięci”. Wiersz Zbigniewa Herberta „Przesłanie Pana Cogito” został zaprezentowany przez Jacka Romanowskiego z Narodowego Teatru Starego w Krakowie oraz Małgorzatę Gwinner. Ten wyjątkowy utwór, stanowiący motto, na które powołują się często świadkowie historii – byli więźniowie KL Auschwitz, został sygnowany podpisami Anny Szałaśny i prof. Wacława Długoborskiego oraz dwójki młodych ludzi, jako swoista forma sztafety pokoleniowej. Tę wyjątkową deklarację, zaprezentowaną w dwujęzycznej wersji, podpisało bardzo wielu uczestników uroczystości.

Nieoficjalną część wieczoru stanowiło rozkrojenie jubileuszowego tortu z logo 30-lecia MDSM, dokonane przez gości honorowych.

Na zakończenie dyrektor Leszek Szuster podziękował wszystkim przyjaciołom, partnerom i sponsorom Domu, którzy wspierają Dom Spotkań merytorycznie oraz finansowo. Szczególne podziękowania skierował do niemieckich fundacji działających w Polsce: Fundacji Konrada Adenauera, Fundacji im. Friedricha Eberta, Fundacji im. Róży Luksemburg, Fundacji im. Heinricha Bölla, Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej, Polsko-Niemieckiej Współpracy Młodzieży, Międzynarodowemu Komitetowi Oświęcimskiemu, Miastu Oświęcim, Starostwu Powiatowemu, Urzędowi Marszałkowskiemu, obecnym na uroczystościach Tadeuszowi i Łukaszowi Dziędziel z firmy Omag, Januszowi Synowcowi i Krzysztofowi Kuflowi z firmy Enco, firmie Meta, Plantpol, Würth, Ipsen, Grupie Kęty, firmie Austrotherm, Hestia, Man, SFW Energia.

Uroczystość zakończył bankiet, w trakcie którego prezentowane były materiały archiwalne, zebrane i opracowane przez Małgorzatę Gwóźdź i Kamila Krupnika.

Fot. Dominik Smolarek